ਜਾਚਕ , ਜਿਊਣ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਰਬ (ਭਾਗ-੨)
ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਆਸ ਸੀ ਜਿਊਣ ਵਾਲਾ ਜੀ , ਜਾਚਕ ਜੀ ਨੂੰ ਜੁਆਬ ਦੇਂਣ ਵੇਲੇ, ਰੱਬ ਦੀ ਹੋਂਦ ਤੋਂ ਮੁਨਕਰ ਨਹੀਂ ਹੋਏ ਅਤੇ ਉਨਾਂ ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿਚ ਦਰਸਾਏ ਗਏ ਰੱਬ ਨੂੰ, ਆਪਣੀ ਸਮਝ ਮੁਤਾਬਕ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਜਤਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਦਾਸ ਨੇ ਇਹ ਗਲ ਇਸ ਲੇਖ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਭਾਗ ਵਿਚ ਲਿਖੀ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਐਸਾ ਕਰਨ ਗੇ।
ਆਪਣੇ ਇਸ ਜਤਨ ਵਿਚ ਜਿਊਣ ਵਾਲਾ ਜੀ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ, ਕਿ ਗੁਰਬਾਣੀ ਮੁਤਾਬਕ ਵੇਦ ਬ੍ਰਹਮੈ ਨੇ ਰਚੇ ਸਨ।ਇਸ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਅਰਥ ਇਹ ਹੋਇਆ ਕਿ ਜਿਉਣਵਾਲੇ ਜੀ ਨੇ ਬ੍ਰਹਮੇ ਦੀ ਹੋਂਦ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਬ੍ਰਹਮਾ ਕਦੇ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਨਾਲ ਹੀ ਅੱਗੇ ਜਿਸ ਬਾਣੀ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਦੀ ਜੋ ਟੇਕ (ਪੰਨਾ ੧੧੫੮) ਜਿਊਣ ਵਾਲਾ ਜੀ ਨੇ ਲਈ ਹੈ, ਉਹ ਟੇਕ ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿਚਲੇ ਰੱਬ ਬਾਰੇ ਜਿਊਣ ਵਾਲਾ ਜੀ ਦੇ ਆਪਣੇ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਤੀ ਵੱਡਾ ਸਵਾਲ ਖੜਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਸ.ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਜੀ, ਵੀਰ ਵਰਨਨ ਅਤੇ ਜਿਉਣ ਵਾਲਾ ਜੀ ਜਿਸ ਕੁਦਰਤ ਨੂੰ ਹੀ ਰੱਬ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਨ ਉਸ ਬਾਰੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿਚ ਇਹ ਗਲ ਵੀ ਉਚਾਰੀ ਗਈ ਹੈ:-
ਮੈਲਾ ਬ੍ਰਹਮਾ ਮੈਲਾ ਇੰਦੁ॥ਰਵਿ ਮੈਲਾ ਮੈਲਾ ਹੈ ਚੰਦੁ॥੧॥
ਮੈਲਾ ਮਲਤਾ ਇਹੁ ਸੰਸਾਰ॥ਇਕੁ ਹਰਿ ਨਿਰਮਲ ਜਾ ਕਾ ਅੰਤੁ ਨ ਪਾਰੁ॥੧॥ ਰਹਾਉ॥
ਮੈਲੇ ਬ੍ਰਹਮੰਡਾਇ ਕੈ ਈਸ॥ ਮੈਲੇ ਨਿਸਿ ਬਾਸੁਰ ਦਿਨ ਤੀਸ॥੨॥
ਮੈਲਾ ਮੋਤੀ ਮੈਲਾ ਹੀਰੁ॥ਮੈਲਾ ਪਉਨ ਪਾਵਕੁ ਅਰੁ ਨੀਰੁ॥੩॥
ਮੈਲੇ ਸਿਵ ਸੰਕਰਾ ਮਹੇਸ॥ਮੈਲੇ ਸਿਧ ਸਾਧਿਕ ਅਰੁ ਭੇਖ॥੪॥
ਮੈਲੇ ਜੋਗੀ ਜੰਗਮ ਜਟਾ ਸਹੇਤਿ॥ ਮੈਲੀ ਕਾਇਆ ਹੰਸ ਸਮੇਤਿ॥੫॥
ਕਹਿ ਕਬੀਰ ਤੇ ਜਨ ਪਰਵਾਨ॥ਨਿਰਮਲ ਤੇ ਜੋ ਰਾਮਹਿ ਕਾਨ॥੬॥੩॥(ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ,ਪੰਨਾ ੧੧੫੮)
ਇਹ ਪ੍ਰਮਾਣ ਜਿਉਨ ਵਾਲਾ ਜੀ ਨੇ ਵਰਤਿਆ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਇਸੇ ਫੁਰਮਾਨ ਵਿਚ, ਜਿਉਣ ਵਾਲਾ ਜੀ ਨੂੰ 'ਨਿਰਮਲ ਜਾ ਕਾ ਅੰਤ ਨ ਪਾਰੁ' ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਅੱਗੇ, ਸਮਸਤ ਸੰਸਾਰ (ਕੁਦਰਤ) ਯਾਨੀ ਸੂਰਜ, ਚੰਨ, ਦਿਨ, ਰਾਤ, ਪਾਣੀ, ਪਵਨ, ਅੱਗ ਆਦਿ (ਉਹ ਕੁਦਰਤ ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ, ਵੀਰ ਵਰਨਨ ਅਤੇ ਜਿਉਣ ਵਾਲਾ ਜੀ ਰੱਬ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ) ਮੈਲੇ ਕਹੇ ਗਏ ਸਮਝ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਆਏ ? ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿਚ ਕੁੱਝ ਥਾਂ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਕੁੜ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਥਾਂ ਸੱਚੇ ਦੀ ਕੋਠੜੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿਚ ਸਾਰੇ ਜਗਤ ਦੀ ਰਚਨਾ ਨੂੰ ਸੱਚਾ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਥਾਂ ਝੂਠਾ ਅਤੇ ਮੈਲਾ ਵੀ।ਨਹੀਂ ?
ਇਹ ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿਚ ਸੰਸਾਰ ਅਤੇ ਬ੍ਰਹਮੰਡ (ਕੁਦਰਤ) ਦੇ ਵਿਖਾਏ ਗਏ ਵੱਖੋ-ਵੱਖ ਪੱਖ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਕੁੱਝ ਥਾਂ ਕਾਦਰ ਦੀ ਕੁਦਰਤ ਨੂੰ ਸੱਚਾ ਅਤੇ ਕਈ ਥਾਂ ਮੈਲਾ ਜਾਂ ਝੂਠਾ (ਕਾਲਮਯੀ ) ਕਰਕੇ ਉਚਾਰਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਵਿਪਰੀਤ ਪੁਰੇ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਇਕ ਥਾਂ ਵੀ, ‘ਰੱਬ’ ਨੂੰ ਮੈਲਾ ਜਾਂ ਝੂਠਾ (ਕਾਲਮਯੀ) ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਬਲਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਸਦਾ ਥਿਰ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਕੇਵਲ ‘ਉਹੀ’ ਨਿਰਮਲ (ਮੈਲਾ ਨਹੀਂ) ਅਨੰਤ, ਅਤੁਲ-ਅਤੋਲ,ਅਪਾਰ ਆਦਿ ਹੈ !
ਜਿਨਿ ਕੀਏ ਖੰਡ ਮੰਡਲ ਬ੍ਰਹਮੰਡਾ ਸੋ ਪ੍ਰਭੁ ਲਖਨੁ ਨ ਜਾਈ (ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ)
ਭਾਵਅਰਥ ਕਿ ਜਿਸ ਰੱਬ ਨੇ ਸਾਰੀ ਕੁਦਰਤ ਸਾਜੀ ਹੈ ਉਸ ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਬਿਆਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ! ਇਸ ਵਿਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਕਿ ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿਚ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਰੱਚੀ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਵੱਡੀ ਸਿਫਤ ਸਲਾਹ ਹੈ। ਪਰ ਉਹ ਸਿਫਤ ਸਲਾਹ ਐਸੀ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਕੇਵਲ ਰੱਚਨਾ ਨੂੰ ਹੀ ਪਰਮਾਤਮਾ ਮੰਨ, ਉਸਦੇ '