ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਛਪਾਈ ਬਾਰੇ
     ਮੈਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਸਪੋਕਸਮੈਨ ਵਿੱਚ 'ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਛਪਾਈ ਵਿੱਚ ਬੇਧਿਆਨੀ' ਸਿਰਲੇਖ ਹੇਠ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ, ਬਹਾਦਰਪੁਰ ਦਾ ਛਪਿਆ ਲੇਖ ਪੜ੍ਹਿਆ ਹੈ| ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ 'ਤੇ ਰੋਸ਼ਨੀ ਪਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਤਾਕਿ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਪ੍ਰਤੀ ਗੁਮਰਾਹ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਨੀਤੀ ਸਿੱਖ ਪੰਥ ਨੂੰ ਪਤਾ ਚਲ ਜਾਏ| ਜਪੁ ਜੀ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ' ਪਾਣੀ ਧੋਤੈ ਉਤਰਸੁ ਖੇਹ ' ਛਪਿਆ ਹੈ, ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮੁਤਾਬਿਕ ‘ਉਤਰਸੁ’ ਨਹੀਂ ‘ਉਤਰਸਿ’ ਛਪਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ' ਗੁਨ ਗਾਵਤ ਤੇਰੀ ਉਤਰਸਿ ਮੈਲੁ ' ( ਸੁਖਮਨੀ ਸਾਹਿਬ) ਵਿੱਚ ‘ਉਤਰਸਿ’ ਛਪਿਆ ਹੈ| ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਕਿ ‘ਉਤਰਸੁ’ ਅਤੇ ‘ ਉਤਰਸਿ’ ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਕ੍ਰਿਆ ਹਨ| ਪਰ ਰੂਪ ਅਲਗ ਅਲਗ ਹੈ| ‘ਉਤਰਸੁ’ ਵਰਤਮਾਨ ਕਾਰਦੰਤਕ ਕ੍ਰਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਅਰਥ ਹਨ 'ਉਤਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ '| ‘ਉਤਰਸਿ’ ਭਵਿਖੱਤ ਕਾਲ ਕ੍ਰਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਅਰਥ ਹਨ 'ਉਤਰ ਜਾਏਗੀ '| ਇਸ ਲਈ ਜਿਥੇ ‘ਉਤਰਸੁ’ ਛਪਿਆ ਹੈ ਉਥੇ ‘ਉਤਰਸੁ’ ਹੀ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਥੇ ‘ਉਤਰਸਿ’ ਛਪਿਆ ਹੈ ਉਥੇ ‘ਉਤਰਸਿ’ ਹੀ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ|
  ਛਾਪੇ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਗਲਤੀ ਨਹੀਂ ਹੈ|                                                                             
      ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮੁਤਾਬਿਕ ਔਂਕੜ ( -) ਅੰਤ ਵਾਲਾ ਲਫ਼ਜ਼ ਨਾਂਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕ੍ਰਿਆ ਨਹੀਂ, ਇਸ ਲਈ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਮੁਤਾਬਿਕ ‘ਰੇ ਮਨ ਮੂੜ ਤੂ ਤਾ ਕੋ ਜਾਪੁ’ ਵਿੱਚ ‘ਜਾਪੁ’ ਨਹੀਂ ‘ਜਾਪਿ’ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ| ਪਰ  ( - ) ਅੰਤ ਵਾਲੇ ਲਫ਼ਜ਼ ਨਾਂਵ ਵੀ ਹਨ ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਆ ਵੀ| ਇਸ ਲਈ ‘ ਰੇ ਮਨ ਮੂੜ ਤੂ ਤਾ ਕਉ ਜਾਪੁ’ (ਸੁਖਮਨੀ ਸਾਹਿਬ) ਵਿੱਚ ‘ਜਾਪੁ’ ਹੀ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਨਾ ਕਿ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਮੁਤਾਬਿਕ ‘ਜਾਪਿ’ | ਇਥੇ ‘ਜਾਪੁ’ ਹੁਕਮੀ ਭਵਿਖੱਤ ਕ੍ਰਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਅਰਥ ਹਨ 'ਜਪ' | ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਿਥੇ ਰਾਚੁ, ਜਾਨੁ, ਹੋਗੁ, ਰਾਖੁ, ਤਿਆਗੁ, ਛਾਡੁ ਛਪਿਆ ਹੈ (ਸੁਖਮਨੀ ਸਾਹਿਬ) ਉਥੇ ਰਾਚੁ, ਜਾਨੁ, ਹੋਗੁ, ਰਾਖੁ, ਤਿਆਗੁ, ਛਾਡੁ ਹੀ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਨਾ ਕਿ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਮੁਤਾਬਿਕ ਰਾਚਿ, ਜਾਨਿ, ਹੋਗਿ, ਰਾਖਿ, ਤਿਆਗਿ, ਛਾਡਿ|
ਛਾਪੇ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਗਲਤੀ ਨਹੀਂ ਹੈ|                                                       
      'ਇਕ ਦਝਹਿ ਇਕ ਦਬੀਅਹਿ ਇਕਨਾ ਕੁਤੇ ਖਾਹਿ' –(ਪੰਨਾ 648)  ਦੇ ਅਰਥ ਹਨ ( ਮਰਨ ਤੇ ) ਕੋਈ ਸਾੜੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਕੋਈ ਦੱਬੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਇਕਨਾਂ ਨੂੰ ਕੁੱਤੇ ਖਾਂਦੇ ਹਨ| ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੀ ਤੁਕ ਵਿੱਚ ‘ਇਕ’ ਦੀ ਥਾਂ ‘ਇਕਿ’ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ| ਪਰ ‘ਇਕਿ’ ਦੇ ਅਰਥ ਹਨ ਇਕ ਨੂੰ ਜੋ ਇਕ ਵਚਨ ਹੈ| ਤੁਕ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਆ ਬਹੁ ਵਚਨ ਦੀ ਹੈ| ਇਸ ਲਈ ਏਥੇ ‘ਇਕ’ ਹੀ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਬਹੁ ਵਚਨ ਹੈ|
Skg/ ftu e'Jh rbsh Bj] j+.